Kazimierskie Wody Termalne i Lecznicze - Opinie samorządowców i specjalistów
Od miesiąca, w sąsiedztwie Zespołu Szkół Rolniczych w Cudzynowicach wykonywany jest odwiert hydrogeologiczno-rozpoznawczy wód termalnych. Jakie są oczekiwania i perspektywy związane z tą inwestycją - wypowiadają się szefowie samorządów oraz specjaliści.
Jan Nowak - Starosta Kazimierski
Wykonanie kilkudziesięciu odwiertów w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku w celu poszukiwania ropy naftowej nieoczekiwanie wykazało, jako produkt uboczny, występowanie w rejonie kazimierskim na głębokości około jednego kilometra ogromnych zasobów wód podziemnych, zaliczonych do wód termalnych i siarczkowych. W roku 2012 powołałem czteroosobowy zespół pod kierownictwem Wicestarosty Michała Buckiego, którego zadaniem było przedstawić możliwości wykorzystania tych wód. Zaczęły powstawać ciekawe pomysły i koncepcje, ale główną barierą stało się znalezienie środków finansowych na wykonanie odwiertu, którego koszt szacowano na około 3 mln zł.
Blisko 2-letnia praca zespołu zakończona została sukcesem. Przełomem stał się pomysł wykonania odwiertu dla potrzeb przygotowywanego wcześniej projektu termomodernizacji budynku Zespołu Szkół Rolniczych w Cudzynowicach. Od drugiej połowy 2013 r. prace nad wykonaniem odwiertu nabrały zdecydowanego przyśpieszenia. Po rozstrzygnięciach przetargowych i uzyskaniu zezwolenia Urzędu Górniczego, w dniu 11 września 2014 r. rozpoczęto wiercenie otworu, który po miesiącu osiągnął poziom ok. 350 m.
Dziś, wspólnie ze wspomnianym zespołem, pracujemy nad sposobami i możliwościami wykorzystania tych wód. W tym celu decyzją Rady Powiatu powołaliśmy do życia spółkę
pn. „Wody termalne i lecznicze w Kazimierzy Wielkiej”.
Wody termalno-siarkowe to ogromna szansa rozwojowa dla Kazimierzy Wielkiej i całego powiatu. Czy uda się, i w jakim czasie tę szansę wykorzystać? Samorząd powiatowy sam tego ciężaru nie udźwignie. Dzięki naszej determinacji i stanowczości Powiat Kazimierski został wpisany do strategii rozwoju województwa na lata 2014-2020 jako obszar turystyczno-uzdrowiskowy. Jest to jeden z wiodących priorytetów województwa, co daje możliwości w dostępie do środków unijnych na ten cel.
Aby uzyskać status miasta uzdrowiskowego, należy na obszarze 80-100 ha zbudować infrastrukturę uzdrowiskową. Nakłada to w tym obszarze znaczące ograniczenia dla działalności gospodarczej oraz budownictwa mieszkaniowego. Daje natomiast szansę dla rozwoju hotelarstwa, gastronomii, budownictwa pensjonatów, obiektów rehabilitacyjnych
i leczniczych. To wieloletni plan działania, ale powodzenie jego jest możliwe.
W bezpośrednim sąsiedztwie miasta mamy bowiem blisko 160 ha gruntów, których właścicielem są samorządy, a niebawem wypłynie woda termalno-lecznicza - to ogromne bogactwo, to szansa na rozwój. Nie wolno tej szansy zmarnować!
(fot. 1 Starosta Jan Nowak i Wicestarosta Michał Bucki często odwiedzają odwiert)
Michał Bucki – Wicestarosta Powiatu Kazimierskiego
Starostwo Kazimierskie pracowało nad projektem wykorzystania wód od wielu lat. Największym problemem - jak w większości inwestycji - były oczywiście pieniądze. Przełom nastąpił dopiero w ostatnim roku, kiedy to pojawiła się możliwość pozyskania środków z Regionalnego Programu Operacyjnego woj. Świętokrzyskiego. 80% dofinansowania środków zewnętrznych pozwoliło podjąć konkretne działania. Środki te zostały wykorzystane miedzy innymi do termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej w powiecie kazimierskim w 2014r. Szczególnie nowatorskim rozwiązaniem w ramach projektu będzie zmiana systemu ogrzewania obiektów Zespołu Szkół Rolniczych w Cudzynowicach. Tradycyjne, węglowe ogrzewanie zastąpione zostanie ekologiczną, tzw. „pompą ciepła”, wykorzystującą wody termalne, zasilaną energią odnawialną dzięki zastosowaniu ogniw fotowoltaicznych, zamieniających energię słoneczną na elektryczną. Do pozyskania ciepłej wody wykonujemy odwiert na głębokość około 800 metrów który potwierdziłby występowanie wód geotermalnych na tym terenie, ale co najważniejsze pozwoli zbadać jej parametry. Przypuszcza się, że ich skład jest bardzo zbliżony do wód leczniczych występujących w pobliskich uzdrowiskach Busko-Zdrój i Solec-Zdrój. Temperatura wody wynosi około 25 - 30oC na wypływie. Zasobność szacowana na podstawie około 70 odwiertów przypuszczalnie wynosi około 4 miliardy m3. Szkoda byłoby tego bogactwa nie wykorzystać! Od 11 września odwiert wykonuje ośmioosobowa ekipa wyłonionej w przetargu firmy „Dalbis”. Prace wiertnicze trwają 24h na dobę. Początkowa średnica otworu wynosi 406 mm, w miarę postępu prac będzie stopniowo zmniejszana do 93 mm. Zakończenie prac przewidywane jest na przełomie października i listopada br.
Adam Jarubas - Marszałek Województwa Świętokrzyskiego
Działania władz Powiatu Kazimierskiego, zmierzające do gospodarczego wykorzystania bogatych złóż wód podziemnych, mają szansę stanowić modelowy przykład na połączenie innowacyjnego rozwoju, racjonalnego wykorzystania środowiska naturalnego i wzmocnienia kapitału społecznego powiatu. Ostatnie działania samorządu kazimierskiego w tym zakresie doskonale wpisują się w przyjętą „Strategię rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do 2020 r.” Istnieje wielka szansa, by Kazimierza Wielka dołączyła do perełek uzdrowiskowych, jakimi są Busko-Zdrój i Solec-Zdrój, a poprzez jak najpełniejsze wykorzystanie swoich zasobów włączyła się do tworzenia kluczowych dla regionu gałęzi i branż gospodarki, tzw.
inteligentnych specjalizacji. Unikatowe złoża wód termalnych i siarczkowych mogą stanowić motor napędowy dla lokalnej gospodarki. Wiąże się to z nową infrastrukturą, nowymi miejscami pracy, nowymi inwestorami czy wreszcie turystami i kuracjuszami, którzy mogą odmienić charakter tego typowo rolniczego regionu.
Samorząd Województwa kibicuje tym aspiracjom i zamierza je wspierać.
Rozwój turystyki zdrowotnej i prozdrowotnej to jeden z naszych priorytetów na lata 2014 – 2020. W tym roku województwo świętokrzyskie wkroczyło w kolejny okres programowania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Jesteśmy praktycznie na finale negocjacji nowego
Regionalnego Programu Operacyjnego do 2020 roku. W ramach tego programu w ciągu najbliższych lat Świętokrzyskie będzie miało do dyspozycji 1 miliard 363 mln euro. Znaczna część tych funduszy będzie zorientowana na wsparcie rozwoju gospodarczego regionu, opartego na innowacyjności, na racjonalnym wykorzystaniu zasobów środowiska naturalnego oraz wzmocnieniu kapitału społecznego. Ostatnie działania władz Powiatu Kazimierskiego kazimierskiego na rzecz wykorzystania bogatych złóż wód podziemnych, doskonale wpisują się w te założenia i przyjętą „Strategię rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do 2020 r.” A także w określone w niej inteligentne specjalizacje regionu, czyli ten nowy instrument Unii
Europejskiej, który zobowiązuje regiony państw członkowskich do wskazania konkretnych obszarów specjalizacji i podnoszenia konkurencyjności, czyli swego rodzaju „lokomotyw wzrostu”. W naszym województwie jednym z nich jest turystyka zdrowotna i prozdrowotna.
Rozmowa z mgr inż. Ryszardem Lisikiem - byłym pracownikiem naukowym AGH, autorem opracowań naukowych na temat siarczkowych wód leczniczych, założycielem i właścicielem firmy Hydrogeotechnika w Kielcach, współwłaścicielem dwóch odwiertów na terenie Buska-Zdroju
Jest Pan specjalistą, ekspertem w dziedzinie hydrogeologii. Jakie jest prawdopodobieństwo, że w rejonie Kazimierzy Wielkiej siarczkowe wody geotermalne są?
Prawdopodobieństwo występowania wód geotermalnych w rejonie Kazimierzy Wielkiej oceniam na 90%. Za taką oceną przemawiają fakty: gdy w latach 60 ubiegłego wieku były wiercone otwory w poszukiwaniu ropy, nastąpił samowypływ wody o intensywnym zapachu siarkowodoru. Ponadto od 9 lat prowadzę badania nad wodami siarczkowymi, z których wynika, że na obszarze od Pińczowa, przez Busko, Kazimierzę Wielką , aż po Szczurową, występują wody, które są jednocześnie ciepłe, słone i z siarką!
Jakie kolejne kroki powinny podjąć władze lokalne, gdyby odwiert w Cudzynowicach potwierdził istnienie siarczkowych wód termalnych?
Przede wszystkim należy postarać się o zbadanie składu chemicznego wody. To jest zadanie dla Gminy. Po dokonaniu odpowiednich badań otrzymuje się rodzaj świadectwa, do czego woda może być wykorzystana. Następnie należy przeprowadzić badania izotopowe (np. badanie izotopu siarki), badania na zawartość helu (co pozwoli określić wiek wody – młodsze złoża mogą być zanieczyszczone, starsze są zawsze czyste). Kolejny krok to zbadanie kliniczne wody – w celu ustalenia, jak ma wyglądać kuracja. Badania takie prowadzą specjaliści nauk medycznych i farmakologicznych oraz balneoterapeuci i rehabilitanci. No i , oczywiście, należy myśleć o budowie uzdrowiska.
Czy jest sens budować kolejne uzdrowisko? Jest ich w Polsce tak wiele.
Z pewnością jest! Społeczeństwo się starzeje, coraz więcej ludzi boryka się ze schorzeniami narządu ruchu. Z kąpieli leczniczych korzystają także ofiary wypadków, gdy zachodzi konieczność rehabilitacji. Już w starożytnym Rzymie leczono się wodą! Należałoby wrócić do tej tradycji. Powinno powstać Centrum Leczenia Chorób Ruchu, punkty lecznicze powinny się rozciągać od Pińczowa, przez Busko, Kazimierzę, do Szczurowej.
Warto pewnie także zwrócić uwagę na korzyści natury ekologicznej…
Tak. Kazimierza Wielka może stać się zapleczem z ekologiczną żywnością dla Krakowa. Ciepło, odebrane z wód, może służyć jako naturalne źródło energii do ogrzewania.
(fot. 2 Temperatura wód zbiornika cenomańskiego)
Dr inż. Włodzimierz Grochal - Dyrektor ds. nauki i rozwoju Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii
Z inicjatywy ŚCIiTT, na podstawie istniejących odwiertów, wykonanych podczas poszukiwań złóż ropy naftowej w latach 80-tych XX w., została sporządzona mapa geotermalna województwa świętokrzyskiego. Występujące tu wody są niskotemperaturowe, mają przede wszystkim walory lecznicze, są bogate w siarkę, żelazo, mają odpowiednie zasolenie.
Wody w regionie Kazimierzy Wielkiej mogą być wykorzystane przede wszystkim w balneologii. Żeby opracować strategię rozwoju miasta pod uzdrowisko, należy określić wydajność złóż i skład chemiczny wody. Na razie mamy za mało danych na ten temat, ale prawdopodobnie wydajność jest większa niż w Busku-Zdroju i Solcu-Zdroju, w związku z czym można snuć perspektywy na przyszłość.
Atutem Kazimierzy może być to, że startuje od zera, często łatwiej coś zaprojektować i zbudować niż modernizować istniejącą infrastrukturę – można więc zaprojektować rozwiązania innowacyjne, których nie ma uzdrowisko Busko czy Solec. Nowo powstałe uzdrowisko uzupełniałoby ofertę uzdrowisk już istniejących.
Jeśli chodzi o inwestorów, to prowadzone było rozpoznanie wstępne tak w Polsce, jak i za granicą. Jest z ich strony zainteresowanie.
W pobliżu Kazimierzy Wielkiej nie ma wielkiego ciągu komunikacyjnego, co może być atutem w staraniach o status terenu uzdrowiskowego, bo jest tu zacisze, ale trzeba by w inwestycjach uwzględnić potrzeby beneficjentów w tym zakresie, zwłaszcza beneficjentów zagranicznych. Można wykorzystać lotnisko w Krakowie.
Jeżeli badania potwierdzą, że wody są odpowiedniej jakości, należy spodziewać się, że w najbliższych latach (2014-2020) nastąpi przyspieszony rozwój powiatu kazimierskiego. Warunkiem jest tu współpraca pomiędzy wszystkimi podmiotami: Urzędem Marszałkowskim, Starostwem, Gminą oraz instytucjami wspomagającymi.
Wojciech Legawiec – prezes Zarządu „Uzdrowisko Busko-Zdrój SA”
Branża uzdrowiskowa w województwie świętokrzyskim jest jednym z kluczowych sektorów gospodarki w regionie. Rozpoznawalność świętokrzyskich kurortów, jakimi są Busko-Zdrój i Solec-Zdrój jest naprawdę duża i kojarzy się z wysoką jakością i najwyższymi standardami. Zasoby naturalne województwa - wody mineralne i lecznicze - są istotnym bogactwem, które stały się elementem w strategii rozwoju regionu w nowym okresie programowania i ogromną szansą w rozwoju powiatu kazimierskiego.
Sektor uzdrowiskowy to nowe miejsca pracy, budowa nowych obiektów tj. sanatoria, hotele, pensjonaty, szansa dla agroturystyki, lokalnego rzemiosła i wielu innych inicjatyw obudowujących lecznictwo i wypoczynek. To dodatkowe wpływy z turystyki uzdrowiskowej, podatków i opłat klimatycznych oraz wzrost zapotrzebowania na płody rolne.
Jednak oprócz ogromnych możliwości jakie daje sektor uzdrowiskowy, trzeba jednak mieć świadomość zagrożeń i kosztów realizacji takiego projektu. W takim przedsięwzięciu konieczne jest zabezpieczenie źródeł finansowania i pełne zaangażowanie władz lokalnych w celu stworzenie warunków dla rozwoju infrastruktury, która otworzy możliwości dla przedsiębiorców. Należy w pierwszej kolejności sporządzić operat uzdrowiskowy w którym określi się strefy ochrony uzdrowiskowej. W strefie A ochrony uzdrowiskowej nie może rozwijać się przemysł, nie może być zanieczyszczeń oraz nadmiernego hałasu, jednak zyski w branży uzdrowiskowej mogą być naprawdę wysokie co pokazują wyniki finansowe „Uzdrowiska Busko-Zdrój” S.A. w ostatnich latach.
Co ważne !
W swych działaniach Kazimierza Wielka nie musi być sama. Zachęcam do korzystania z naszej wiedzy i doświadczenia. Jestem przekonany, że wspólnie możemy zbudować kompleksową ofertę dla kuracjuszy oraz turystów.
O tym, że warto współpracować dla obopólnych korzyści przekonało nas choćby powołanie Klastra „Uzdrowiska Świętokrzyskie” w którym powiat kazimierski bierze aktywny udział.
