ARCHITEKTURA  DREWNIANA

spis tresci:

1) Gorzków – kościół p.w. Św. Małgorzaty Męczennicy, wzniesiony w 1758 roku przez Józefa Mieroszewskiego, burgrabiego krakowskiego.
2) Cudzynowice – kościół p.w. Św. Antoniego, wzniesiony w 1757 roku przez Teresę Ossolińską, wystrój wnętrz rokokowy.
3) Topola – kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w latach 1839 – 1840 w Kazimierzy Małej, w latach 1973 -1974 przeniesiony do Topoli.
4) Stradów – kościół p.w. Św. Bartłomieja, wybudowany w 1657 roku. W kościele znajduje się słynący łaskami obraz NMP z dzieciątkiem, pochodzący z XVII wieku.
5) Rogów – spichlerz z 1684 roku, kościółek cmentarny z 1763, obecnie w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni, tam także znajduje się drewniana dzwonnica z Kazimierzy Wielkiej.

Gorzków – kościół p.w. Św. Małgorzaty Męczennicy, wzniesiony w 1758 roku przez Józefa Mieroszewskiego, burgrabiego krakowskiego.

Mikołaj z Gorzkowa był trzecim z kolei rektorem Akademii Krakowskiej i biskupem wileńskim w latach 1408-14. W XVII w. wieś należała do Morsztynów: poety Jana Andrzeja oraz poety, tłumacza i wojewody Stanisława.

Mikołaj był magistrem nauk wyzwolonych, doktorem teologii, prawa kanonicznego, profesorem filozofii, jako uczestnik obrad sejmu w Horodle w 1413 r. miał udział w zawartym tam przymierzu Polski z Litwą. Poświęcona mu tablica została w ubiegłym roku odsłonięta w gorzkowskim kościele podczas obchodów 250-lecia świątyni. Modrzewiowy kościół wzniósł Józef Mieroszewski, burgrabia krakowski, dziedzic Gorzkowa w 1758 r. prawdopodobnie w miejscu starego. Parafia w Gorzkowie istniała już bowiem na początku XIV w.
We wnętrzu obecnego kościoła zwracają uwagę m.in. malowidła na wygiętym owalnie sklepieniu. Nie ma wśród nich scen czy postaci biblijnych lub świętych, ale prócz symboli religijnych także elementy roślinne i różne figury geometryczne. W ołtarzu głównym znajduje się barokowa rzeźba Chrystusa na krzyżu, pod którym widzimy postać Matki Boskiej, św. Jana i klęczącej Marii Magdaleny. W górze wizerunek św. Małgorzaty, patronki świątyni.

W lewym bocznym ołtarzu widnieje XVII-wieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a w prawym św. Józefa. Przed lewym ołtarzem stoi naturalnej wielkości figura Madonny na kuli i księżycu deptającej węża. Wykonana jest z drzewa lipowego. Z drugiej strony nawy stoi podobnej wielkości rzeźba Chrystusa z otwartym sercem.
Wewnątrz i na zewnątrz kościół zdobią zakończone kapitelami pilastry. Wyróżnia go także zgrabna wieżyczka kryta gontem, podobnie jak dach świątyni.
Kilkanaście metrów od niej stoi drewniana dzwonnica. Od północy z placem przykościelnym sąsiaduje cmentarz. W jego ogrodzeniu znajdują się zwrócone w stronę kościoła kapliczki grobowe. W jednej z nich pochowany został Antoni Ostoja Zagórski, zmarły w 1860 r. właściciel Gorzkowa. Jak czytamy w książce Andrzeja M. Przybyszewskiego "Ziemianie. Pałace, dwory i dworki nad Nidzicą i Szreniawą" (Kazimierza Wielka 2007), w XIX i XX w. wieś należała też do Rudzkich, w XVII wieku do Morsztynów - Jan Andrzeja i jego krewnego Stanisława, a wcześniej m.in. do Cikowskich. Jej właściciel Stanisław Cikowski, podkomorzy krakowski i kasztelan biecki, był jednym z wyróżniających się dowódców polskich, zwłaszcza w wojnie z Moskwą.

Źródło:

Cudzynowice – kościół p.w. Św. Wszystkich Świętych, wzniesiony w 1757 roku przez Teresę Ossolińską, wystrój wnętrz rokokowy.

Pierwsza informacja źródłowa o kościele i parafii pochodzi z 1326 r. Pierwotny kościół był drewniany, obecny został zbudowany w 1757 r. przez miejscową dziedziczkę Teresę z Morsztynów Ossolińską, drewniany, konstrukcji zrębowej, konsekrowany w 1762 r. Prezbiterium węższe i niższe od nawy, zamknięte wielobocznie. Wystrój wnętrza rokokowy. Ołtarz główny z obrazem Ukrzyżowania, prawdopodobnie pędzla Franciszka Smuglewicza. Dwa ołtarze boczne przy tęczy: lewy z obrazem MB Niepokalanego Poczęcia, prawy z obrazem św. Antoniego. Polichromia z 1913 r., odnawiana w latach siedemdziesiątych, prace remontowe przy kościele prowadzono w 1973 r. i 1993 r.

Źródło:

Topola – kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w latach 1839 – 1840 w Kazimierzy Małej, w latach 1973 -1974 przeniesiony do Topoli.

Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP z lat 1838 – 40. Zbudowany we wsi Kazimierza Mała przez cieślę Stanisława Plewińskiego częściowo z materiału poprzedniej świątyni z 1698 r. Przeniesiony na obecne miejsce w latach 1973 – 74. Remontowany w 1897 r. – wymiana gontu na dachu.

Drewniany kościół trójnawowy, konstrukcji zrębowej. Nieorientowany, zbudowany z drewna modrzewiowego. Mniejsze prezbiterium od nawy, zamknięte prostokątnie z piętrowymi zakrystią i skarbczykiem po bokach. Kruchty od frontu i z boku nawy. Dach, kryty gontem z sześcioboczną wieżyczką na sygnaturkę zwieńczoną cebulastym hełmem blaszanym. Wewnątrz stropy płaskie z fasetą, w nawie wsparty na dwóch słupach. Chór muzyczny wsparty na dwóch słupach z falistą linią parapetu. Świątynia posiada kryptę. Dzwonnica drewniana z 1974 r. Zbudowana na planie kwadratu, zwieńczona dachem namiotowym.

Źródło:

Stradów – kościół p.w. Św. Bartłomieja, wybudowany w 1657 roku. W kościele znajduje się słynący łaskami obraz NMP z dzieciątkiem, pochodzący z XVII wieku.

Drewniany kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła, wzniesiony w 1657 r. przez wojewodę krakowskiego Władysława Myszkowskiego. Powstał na miejscu kościoła wzmiankowanego po raz pierwszy w 1326 r., który spłonął w 1656 r. W XIX w. został rozbudowany. W kościele znajduje się XVII-wieczny obraz Matki Boskiej Stradowskiej z srebrną sukienką z 1879 r., kamienna chrzcielnica z XVII w., obrazy Chrystusa i św. Marii Magdaleny z XVII-XVIII w., monstrancja i kielichy barokowe, relikwiarz św. Stanisława. Obok świątyni znajduje się drewniana dzwonnica z 1780 r. Dzwon z napisem Polonus me fecit podarowany został przez fundację ks. Szymona Goszczyńskiego.

Źródło:

Rogów – spichlerz z 1684 roku, kościółek cmentarny z 1763, obecnie w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni, tam także drewniana dzwonnica z Kazimierzy Wielkiej.